Sava Petrović Njegoš

„Mi, koji se obraćamo u zemlji srpskoj..“ (Gubernator sve Crne Gore Vukadin Vukotić & vojvoda Ilija Radonjić & gubernator svega Grblja i Primorja Nikola Lazarević & Sava Petrović knez Njegoš & vojvoda Niko Stijepov od Cetinja, Pismo ruskoj carici Jelisaveti Petrovnoj, 1742. godina)

„Petar Veliki je poslao 1711. godine pukovnika Mihaila Miloradovića i kapetana Ivana Lukačevića mitropolitu Danilu i crnogorskim starješinama i svom jedinovjernom crnogorskom narodu, koji je jedinoga slovenosrpskoga roda i jezika.“ (Mitropolit crnogorski Sava, Pismo ruskoj carici Jelisaveti Petrovnoj, 1743. godina)

„..i naški, po serbski, pisa pop Mitar Rašković, a turski pisa Kaplan aga Omer-ćehaić.“ (Vladika Sava, Knjiga za Gornje Dodoše i Zagrabi Do, 1. decembar 1746. godine)

„prijevod sa ilirsko (slovensko?) srpskog jezika“ (Mitropolit Sava, komentar na pismo rimokatoličkim inkvizitorima u Dalmaciji, 1750. godina)

„Naročito je svakog saučešća dostojna srpska zemlja koja ne samo da je svakog svog prava lišena, nego i stalno leži pod nogama protivnika, i njena stradanja i uzdahe teško je opisati [..] Jedina slobodna knjaževina crnogorska koja je svoju vjeru i hrabrost, kao i ranije, uvijek gotova pokazati cijelom našem slovenosrpskom narodu.“ (crnogorski mitropolit Sava Petrović & patrijarh srpski Atanasije, Pismo Rusiji. Rezidencija cetinjskih mitropolita, Cetinje. 25. maj 1752. godine)

„...uskrsnuti..odavno propalu sloveno srpsku državnost [..] preporučujemo mitropolitskog nasljednika i egzarha trona srpskog Vasilija Petrovića...“ (Mitropolit skenderijski i primorski i Crnoj Gori Sava Petrović & montenegrinski narod (gubernatori, serdari,...), Preporuka Vasilija Petrovića ruskoj carici Jelisaveti Petrovnoj. Montenegro, 25. maj 1752. godine)

„...i drago nam je vladanje vaše koji se vi jošte od našega srbskoga jezika nahodite...“ (Mitropolit skenderijski i primorski Sava Petrović, Pismo Dubrovčanima. Cetinjska rezidencija, Cetinje, Crna Gora. 15. jun 1767. godine)

„Vaša slavna republika zna da je sve gospotstvo i slava serbska pala i ništa nije ostalo..nako jedan cvijet na vas svijet što jošte može se serbska zemlja pohvaliti.“ (Mitropolit skenderijski i primorski Sava Petrović, Pismo dubrovačkom senatu. Katedralna mitropolija, Cetinje, Crna Gora. 25. jul 1775. godine)

„Čuje se u cijeloj Evropi i do ušiju dolazi o Vašoj razboritosti i brizi o svetim crkvama i o pravoslavlju, pa se raduje duša. Radi toga usuđujem se da Vaše preosveštenstvo uznemirim i da Vas obavijestim o opštem narodu slavenosrpskom koji živi pod teškim i nesnosnim jarmom turskog ropstva Božijim dopuštenjem radi naših grijehova. Nijedna eparhija nema svog prirodnog arhijereja Srbina, no su svi istjerani iz svojih prijestolja i lišeni nepravdom konstantinopoljskog patrijarha i njegovih sinoda, a na njihovo mjesto dovedeni Grci. Za sva pravila svetih apostola i svetaca nemaju nikakvih prava jer ih lišava patrijarh konstantinopoljski, za ono što je srpski nacion imao još od prvog svetitelja Save prosvjetitelja srpskog kako je to moguće naći kod kajita, to jest sultanskog sekretara. Uzdignite prijesto pale srpske arhiepiskopije koja je od Grka lišena svake ljepote nepravednim sudom konstantinopoljskog patrijarha i njegovih sinoda pravoslavlja. Velika vladarko Jekatarina, koja pravilno sudiš izrazi malo milosrđa svojega na nas nesrećne arhijereje srpske, da Tebe imamo za Božiju zastupnicu. Štiti nas kod Porte da se Grci ne bi miješali u srpski nacion čime ćeš nam se vječno odužiti.

Pravoslavni Božiji arhijereju Platone, ako je Bog u srcu Njenog Veličanstva, osloboditi će nam od Grka prijesto srpske arhiepiskopije Pećke. Ako li blagoizvoli Njeno Veličanstvo i Presveti Sinod te potpiše vječnosti radi da ubuduće pod Presvetim Praviteljstvujušćim Sinodom Sveruskim, da se nijedan arhiepiskop srpski ne može postaviti bez umoljavanja Njenog Veličanstva i presvetog sveruskog Sinoda. Ukoliko bude potrebe da na prijesto može doći ruski arhijerej kao arhiepiskop pećki po jednokrvlju i jednojezičju.

Iz toga bi mogla imati veliku vojnu čvrstinu Rusija od srpskog naciona, kako su to imali austrijski imperatori u svakom ratu s Portom. Tome će se radovati svi srpski arhijereji i sav srpski nacion i na to će se potpisati s radošću. Meni je u ruke to predato od svih arhijereja slavenosrpskih kao najstarijemu i nikakvoj vlasti nepodležnom s mojim crnogorskim narodom. Rusija će vremenom biti učvršćena krvlju srpskog naciona, to jest najdraže joj Crne Gore.“ (Mitropolit skenderijski, crnogorski i primorski Sava Petrović, ruskom mitropolitu Platonu. Katedralna mitropolija, Cetinje. 26. februar 1776. godine)